Anno 1843: Statistiek Tableau, Polder nº. 185-194 en 229-231
Afwatering van de polders te Geertruidenberg en Raamsdonk ten oosten van de Donge op deze rivier
Bronnen:
Grote Historische Atlas van Nederland 1:50.000, deel 4: Zuid-Nederland 1838-1857 (Groningen 1990
A. de Geus en E.C.B. van Rappard, Statistiek Tableau der Polders in Noord-Braband ('s-Hertogenbosch 1843)
in gemeente Raamsdonk (130,3279 bunder)
• Zomerpeil: -0,15 • Dijkhoogte: 1,90 à 2,00 • dijklengte: 2120 • Tijd van bedijking: Onbekend
• Middelen van uitwatering: Eene steenen sluis genaamd de Engelandsche sluis, wijd 1.20 hoog 1.33, voorzien van eene drijfdeur en schuif.
• Waarop uitwaterende: Op de rivier de Donge.
• Soort van grond: Meest ligte gronden
• Bestuur: Twee Poldermeesters waarvan de oudste tevens Penningmeester is
• Aanmerkingen: Deze Polder inundeert alleen bij zeer hooge vloeden, zoo als op den 26 Januarij 1822, den 15 November 1824 en den 4 Februarij 1825, wanneer het water te Geertruidenberg circa 2 ellen of meer boven A.P. is.
Het onderhoud van de kaden en sluis is ten laste van den Polder in het gemeen. De voorgronden behooren aan den Polder. De groote weg der 1ste klasse nº. 3, van Breda naar Gorinchem, strekt door dezen Polder, over eenen daartoe aangelegden dijk, welke op 2 el 35 boven A.P. gelegen is, zijnde in dezen dijk door het Rijk eene sluis gelegd, wijd 1.12, aan de benedenzijde voorzien met eene drijfdeur, ten einde, in cas van overstrooming van het beneden- of westelijk gedeelte van dezen Polder, het oostelijk deel daarvoor te beveiligen, en overigens de uitwatering van het eene deel des Polders, door het andere te onderhouden.
terug naar de kaart anno 1995
186. Poldertje beneden de Engelandsche sluis
in gemeente Raamsdonk (5,877 bunder met de kaden)
• Zomerpeil: 0,60 • Dijkhoogte: 1,50 • dijklengte: 840 • Tijd van bedijking: 1830
• Middelen van uitwatering: Een houten duiker wijjd 0.32 hoog 0.30, voorzien van eene klep.
• Waarop uitwaterende: Op de rivier de Donge.
• Soort van grond: Kleigrond
• Bestuur: Eigen geërfden
terug naar de kaart anno 1995
187. Nieuw Poldertje
in gemeente Geertruidenberg (4,527 bunder met de kaden)
• Zomerpeil: 0,50 • Dijkhoogte: 1,75 • dijklengte: 1050 • Tijd van bedijking: Onbekend
• Middelen van uitwatering: Een houten duiker wijd 0.44, alleen voorzien van eene klep.
• Waarop uitwaterende: Op de rivier de Donge.
• Soort van grond: Kleigrond
• Bestuur: Eigen geërfden
terug naar de kaart anno 1995
188. Poldertje ten oosten van Statendam
in gemeente Geertruidenberg (3,199 bunder met de kaden)
• Zomerpeil: 0,45 • Dijkhoogte: 1,70 • dijklengte: 550 • Tijd van bedijking: Onbekend
• Middelen van uitwatering: Een houten duiker wijd in den dag 0.25, voorzien van eene klep.
• Waarop uitwaterende: Op de rivier de Donge.
• Soort van grond: Kleigrond
• Bestuur: Eigen geërfden
• Aanmerkingen: Aan de westzijde van dit poldertje is de rivier de Donge, in 1746 of 1747, ten dienste der militaire inundatie, door eenen dam afgesloten geweest. De scheepvaart bleef echter gaande door de toenmaals, even ten westen van dien dam, aanwezige schutsluis, welke daarna buiten werking geraakt, en in 1825, met uitzondering van de fondering, geheel weggebroken is. – De slagbalken van dit sas liggen 1.61 en de vloer 1.90 onder A.P.
terug naar de kaart anno 1995
189. Karthuizerpolder
in gemeente Geertruidenberg (64,602 bunder)
• Zomerpeil: 0,45 • Dijkhoogte: 1,85 • dijklengte: 1230 • Tijd van bedijking: Onbekend
• Middelen van uitwatering: Een houten duiker aan de noordzijde, wijd 0.66 hoog 0.58; een dito aan de zuidzijde, wijd 0.46 hoog 0.39, beide voorzien van eene schuif en klep.
• Waarop uitwaterende: Door den eersten duiker op het Zuidergat der rivier de Donge, door den tweeden onmiddellijk op de rivier zelve.
• Soort van grond: Kleigrond
• Bestuur: Poldermeesters (1)
• Aanmerkingen: Aan de noord- en westzijde wordt de kade van dezen Polder door den hoogen oever vervangen.
Volgens de kaart van den Landmeter Ketelaar, van 1778, was destijds de zoogenaamde Plattendam de zuidelijke scheiding van dezen Polder, die later met het toenmalig nieuw Poldertje vereenigd is, en dien ten gevolge thans ook aan de zuidzijde tegen de rivier de Donge stoot.
Ten zuiden van dezen Polder vindt men, tegen de rivier de Donge, nog een poldertje groot 1 Bunder en 9 Roeden.
terug naar de kaart anno 1995
190. Gasthuiswaard
in gemeente Geertruidenberg (18,445 bunder)
• Zomerpeil: 0,45 • Dijkhoogte: 185 à 1,95 • dijklengte: 2200 • Tijd van bedijking: Onbekend
• Middelen van uitwatering: Twee houten duikers wijjd 0.48 en 0.71, ieder voorzien van eene drijfdeur.
• Waarop uitwaterende: Op de rivier de Donge.
• Soort van grond: Kleigrond
• Bestuur: De Rentmeester van het Gasthuis te Geertruidenberg
• Aanmerkingen: Dit poldertje op het eiland in de rivier de Donge, beneden het veer van Geertruidenberg gelegen, behoort, zoo wel als de gronden buiten de kaden, en welke 6 Bunders, 78 Roeden en 50 ellen groot zijn, geheel aan het Gasthuis te Geertruidenberg.
terug naar de kaart anno 1995
191. Lindonk
in gemeente Geertruidenberg (14,497 bunder met de kaden)
• Zomerpeil: 0,45 • Dijkhoogte: 1,90 à 2,00 • dijklengte: 1700 • Tijd van bedijking: Onbekend
• Middelen van uitwatering: Twee houten duikers wijd 0.31 en 0.46, voorzien van kleppen.
• Waarop uitwaterende: Op de rivier de Donge.
• Soort van grond: Kleigrond
• Bestuur: De Eigen Geërfden
• Aanmerkingen: Onder nevensgemelde grootte is begrepen het op dit eiland, in 1827, door de Erven A. Vissers aangelegd poldertje, groot 1 Bunder, 49 Roeden, 30 ellen, waarvan de bekading ter hoogte van 2 Ellen + A.P. is toegestaan bij dispositie van Zijne Excellentie den Minister van Binnenlandsche Zaken van den 8 Mei 1827, nº. 7. – Hetzelve watert uit door eenen houten duiker, wijd 0.42, en voorzien van eene klep.
terug naar de kaart anno 1995
192. Boterpolder
in gemeente Raamsdonk (14,6161 bunder met de kaden)
• Zomerpeil: 0,20 • Dijkhoogte: 2,15 • dijklengte: 900 • Tijd van bedijking: Onbekend
• Middelen van uitwatering: Twee houten duikers wijd 0.58 en 0.49, hoog 0.51 en 0.48, beide voorzien van eene klep en schuif.
• Waarop uitwaterende: Op het Zuidergat van de rivier de Donge.
• Soort van grond: Kleigrond
• Bestuur: Een Poldermeester die tevens Penningmeester is
• Aanmerkingen: De kaden en duikers worden ten laste van den geheelen Polder onderhouden.
De voorgronden behooren aan onderscheiden particulieren. – Aan de noordzijde van dezen Polder ligt nog een bekaad poldertje, groot 2 Bunders, 63 Roeden, 10 Ellen.
De ten oosten van dezen Polder gelegene Raamsdonksche haven heeft eene lengte van 580 Ellen.
terug naar de kaart anno 1995
193. Sandoelsche Polder
in gemeente Raamsdonk (51,6512 bunder met inbegrip der huizen en erven van Sandoel, doch zonder de dijken.)
• Zomerpeil: -0,05 • Dijkhoogte: 3,00 à 3,50 • dijklengte: 1200 oude zeedijk • Tijd van bedijking: Onbekend
• Middelen van uitwatering: Eene steenen sluis gelegen op het Gehucht Sandoel, wijd in den dag 1.67 en hoog 1.60, voorzien van eene vloeddeur en schuif. In den Landdonkschen dijk van dezen Polder vindt men nog eene steenen sluis wijd 0.63 en hoog 0.74, voorzien van eene schuif, waar door deze Polder weleer ook op de rivier de Donge pleeg uittewateren; doch na den indijking van den Goedenaards of Eendragtspolder, heeft dezelve in bijzondere gevallen meer gestrekt om laatstgemelden Polder door den Sandoelschen te doen ontlasten.
• Waarop uitwaterende: Op het Zuidergat van de rivier de Donge.
• Soort van grond: Gedeeltelijk klei- en gedeeltelijk derrieachtige gronden
• Bestuur: Een Poldermeester die tevens Penningmeester is
• Aanmerkingen: Deze Polder is met den Ouden-Nieuwen-Kuren- en gecombineerde Groot-Waspiksche Binnenpolders, denkelijk kort na den doorbraak van den Zuid-Hollandschen Waard in 1421, als wanneer Raamsdonk reeds bestond en in de overstrooming deelde, kapitaal bedijkt.
Volgens order en approbatie, uitgegeven bij de Kamer van de Rekeningen te 's Hage, d.d. 20 September 1715, moeten alle kapitale buitendijken onder Raamsdonk worden onderhouden ter egale hoogte van zekeren bout, geslagen in den kerkmuur ten oosten van den noordelijke deur, zijnde zes voeten vier duimen (denkelijk Zuid-Hollandsche maat) boven de binnenzonnewachter van de nieuwe Zeijl, (eene sluis van en Ouden- of Binnen-Kurenpolder) welke zonnewachter thans is bevonden op 1.89 + A.P.
Het onderhoud der dijken, sluis- en verdere werken van dezen Polder is, volgens de verkoop-conditie van het gewezen Convent met het zoogenaamde Klaverweike, d.d. 17 October 1724, ten laste van de gezamenlijke ingelanden des Polders.
Aan den dijk van dezen Polder vindt men het Gehucht Sandoel, en in den zuidwesthoek het gewezen Klooster der Chartreusen, behoorende aan de Heerlijkheid van Raamsdonk. – Hetzelve is door eenen ringdijk van den Polder afgesloten, en binnendijks groot 3 Bunders, 51 Roeden, 90 Ellen, en watert door een afzonderlijk sluisje, wijd 0.37 hoog 0.70, voorzien van eene vloeddeur en schuif, op voornoemden arm der rivier de Donge uit.
Door den stormvloed van den 4 en 5 Februarij 1825, viel in den zuidelijken dijk van dezen Polder eene doorbraak, waardoor hij grootendeels werd overstroomd; het gat was op den 20 Februarij eerstvolgende tot de volle dijkshoogte gesloten. Bij deze zelfde gelegenheid is de dijk aan de noordzijde van dezen Polder, in het Gehucht Sandoel, op onderscheiden plaatsen moeten worden opgekist.
terug naar de kaart anno 1995
194. Nieuwen Polder
in gemeente Raamsdonk (68,3626 bunder met de dijken en de huizen van het Veer)
• Zomerpeil: 0,05 • Dijkhoogte: 3,50 à 4,00 • dijklengte: 1100 zeedijk • Tijd van bedijking: Onbekend
• Middelen van uitwatering: Eene steenen sluis op de haven van Raamsdonk, wijd 1.02 en hoog 0.82, voorzien van eene vloeddeur en schuif, en een houten duiker in 1833 gelegd, en vermeld bij den ouden Polder (Nº. 195).
• Waarop uitwaterende: Door de sluis op de rivier de Donge, en door den duiker gecombineerd met den ouden Polder, door den nieuwen Buitendijkschen Hooipolder op de rivier het oude Maasje.
• Soort van grond: Ligte kleigronden
• Bestuur: Twee Poldermeesters, waarvan de oudste tevens Penningmeester is
• Aanmerkingen: Denkelijk is deze Polder kort na den doorbraak van den Zuid-Hollandschen Waard in 1421, als wanneer Raamsdonk reeds bestond en in de overstrooming deelde, kapitaal bedijkt geworden met den Ouden-, Binnen-, Sandoelschen-, Binnen-Kuren- en gecombineerde Groot-Waspiksche Binnenpolders.
De dijken worden onderhouden door de eigenaars der dijkpercelen, en de sluis door den Polder.
Tot afleiding van het militaire inundatiewater uit dezen in den ouden Polder; heeft men in 1833 eene insnijding, door den weg genaamd het Donkschoor, gemaakt, en daarover, tot hehoud der passage, eene brug gelegd. Hierdoor hebben deze beide Polders tijdelijk eene gemeenschappelijke uitwatering verkregen.
Aan den buitendijk dezes Polders vindt men het Gehucht genaamd het Veer van Raamsdonk, en door dezen Polder loopt den grooten weg der 1ste klasse nº. 3, van Breda naar Gorinchem, alsmede de dorpskeistraat op Waspik.
Bij de stormvloeden van de jaren 1775 of 1776, is de dijk aan de noordzijde dezes Polders, aan de Donkschoor, doorgebroken, zoo dat de Polders nº. 193 tot en met 197 zijn overstroomd geworden.
terug naar de kaart anno 1995
229. Westpolder
in gemeente Raamsdonk (14,4502 bunder met de kaden en de huizen genaamd het Fort)
• Zomerpeil: 0,25 • Dijkhoogte: 2,10 à 2,20 • dijklengte: 1000 • Tijd van bedijking: Onbekend
• Middelen van uitwatering: Het gedeelte bewesten den grooten weg nº. 3, door een steenen sluisje aan de haven van Raamsdonk, wijd 0.70 hoog 0.71, voorzien van eene vloeddeur en schuif. Het oostelijk gedeelte thans gemeen met den Noord- of nieuwen Buitendijkschen Hooipolder, door eene steenen sluis in den grooten weg, boven den Veerdam van Geertruidenberg, in 1817 door de Administratie van den Waterstaat gebouwd, wijd 1.74 hoog 1.83, voorzien met eene vloeddeur aan de buiten- en met eene schuif aan de binnenzijde.
• Waarop uitwaterende: Het westelijke gedeelte op de Raamsdonksche haven. Het oostelijk gedeelte door den sloot langs den Veerdam van Geertruidenberg op de rivier de Donge; doch ook dit deel kan door den Noord- of niewen Buitendijkschen Hooipolder ontlasten.
• Soort van grond: Kleigrond
• Bestuur: Een Poldermeester die tevens Penningmeester is
• Aanmerkingen: Deze Polder is, door den grooten weg der 1ste klasse nº. 3, van Gorinchem naar Breda, in twee deelen gescheiden, ten gevolge waarvan de eigenaren van het gedeelte beoosten dien weg, zich sedert eenigen tijd niet meer onderworpen achten aan het Bestuur van den Westpolder. Het westelijk gedeelte is, in den jare 1827, aan de zijde der rivier de Donge vergroot, en daarbij tevens de oude kade, ingevolge dispositie van Zijne Excellentie den Minister van Binnenlandsche Zaken, van den 8 Mei 1827, nº. 74, gebragt op hoogte van 2.50 boven A.P., of het Amsterdamsche Peil.
De voorgronden behooren aan den Polder.
De kaden en sluis aan de haven worden onderhouden door den Polder, en de sluis aan den meergenoemden Veerweg door de Administratie van den Waterstaat.
In 1794 is de rivier de Donge, nabij het benedeneind van dezen Polder, boven het veer van Geertruidenberg, ten behoeve van de Militaire Inundatie, gedigt geweest.
In 1832 is, ten zelfden einde, een dam in die rivier gelegd, even beneden dezen polder, nagenoeg in de strekking van of een weinig beneden gemeld veer.
terug naar de kaart anno 1995
230. Den Heuvel, ook genaamd de Heuvels
in gemeente Raamsdonk (4,789 bunder met de kaden)
• Zomerpeil: 0,40 • Dijkhoogte: 1,70 • dijklengte: 400 • Tijd van bedijking: Onbekend
• Middelen van uitwatering: Drie houten duikers, wijd 58.0, 0.32 en 0.30, hoog 0.50, 0.30 en 0.30, ieder met eene klep voorzien
• Waarop uitwaterende: Op de rivier de Donge
• Soort van grond: Kleigrond
• Bestuur: De Eigenaren
• Aanmerkingen: Van dit Poldertje staat een gedeelte ingenomen te worden, door de aanteleggen werken tot uitbreiding van de vestingwerken van Geertruidenberg.
terug naar de kaart anno 1995
231. Ten westen de Ramsluis, ook genaamd het Poldertje achter de Hoeven
in gemeente Raamsdonk (27,62 bunder met de kaden)
• Zomerpeil: 0,20 • Dijkhoogte: 2,00 à 2,10 • dijklengte: 300 tegen het gat van de Ramsluis • Tijd van bedijking: Vóór 1798
• Middelen van uitwatering: Twee houten duikers, wijd 0.58 en 0.55, hoog 0.51 en 0.47 beide voorzien met eene klep.
• Waarop uitwaterende: Door den eerstgenoemden duiker op het oude Maasje, door den tweeden op de rivier de Donge.
• Soort van grond: Kleigrond
• Bestuur: Poldermeesters (1)
• Aanmerkingen: Het onderhoud der kaden en duikers is ten laste van den geheelen Polder.
De voorgronden behooren aan onderscheiden particulieren.
terug naar de kaart anno 1995